Авӑн уйӑхӗн 8-мӗшӗ тӗлне республикӑри ял хуҫалӑх организацийӗсенче тата хресчен фермер хуҫалӑхӗсенче 282,5 пин гектар ҫинчен тыр-пул пухса кӗртнӗ. Ку 99,4 процентпа танлашать.
Пӗтӗмпе республикипе 636,7 пин тонна тырӑ пухса кӗртнӗ. Пӗлтӗр ку кӑтарту 496,5 пин тоннӑпа танлашнӑ. Вӑтамран гектартан 22,5 центнер тӗшӗленӗ. Тухӑҫлӑхпа Елчӗк тата Вӑрнар районӗсем палӑрнӑ. Пӗрремӗшӗнче 1 гектартан – 28, иккӗмӗшӗнче 27,7 центнер вырнӑ. 12 районта тырӑ вырса пӗтернӗ.
2,4 пин гектар ҫинчен ҫӗрулми пуҫтарнӑ. Пахча ҫимӗҫе 295 гектар ҫинчен пухса кӗртнӗ. Хуҫалӑхсенче кӗрхисене акас ӗҫ малалла пырать. Авӑнӑн 8-мӗшӗ тӗлне 84 пин гектар акнӑ. Плана ку енӗпе Йӗпреҫ, Муркаш, Пӑрачкав, Ҫӗмӗрле, Елчӗк районӗсем тултарнӑ.
Киров облаҫӗнче Чӑваш Енри сысна ҫурисене тиенӗ урапана тытса чарнӑ. Кун пирки Россельхознадзорӑн Киров облаҫӗнчи пресс-служби пӗлтерет.
Унти патруль служби чӑваш номерӗллӗ урапана авӑн уйӑхӗн 6-мӗшӗнче чарнӑ. Унта 38 сысна ҫури пулнӑ. Анчах водителӗн ветеринари докуменчӗсем ҫумра пулман.
Водитель сысна ҫурисене усламҫӑран туяннине ӗнентерме тӑрӑшнӑ. Лешӗ вара ҫурасене Киров облаҫӗнчи ҫынсенчен пуҫтарнӑ-мӗн.
Малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, сысна ҫурисене Вӑрнар районӗнчен илсе тухнӑ. Африка чумине пула вӑл иккӗмӗш зонӑна лекнӗ. Лаборатори тӗпчевӗ сыснасем чирлӗ маррине ҫирӗплетнӗ.
Халӗ ҫурасене каялла илсе килес ыйтӑва пӑхса тухаҫҫӗ.
Шупашкар районӗнчи «Чӑваш бройлерӗ» чӑх-чӗп хапрӑкӗн экс-директорӗ тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Директорта темиҫе уйӑх каялла ларнӑ Дмитрий Масликов тӗлӗшпе Шупашкар районӗнчи суд приставӗсем кредитор парӑмне татассинчен пӑрӑннишӗн пуҫиле ӗҫ пуҫарма йышӑннӑ. Д. Масликов ӗҫрен хӑйӗн кӑмӑлӗпе авӑн уйӑхӗн 2-мӗшӗнче пӑрахса кайнӑ. Тилхепене ҫав кун Игорь Мяснянкин текен ҫынна тыттарнӑ.
Предприятин мӗнпур парӑмӗ 28 миллион тенке ҫитсе кайнӑ. Ӗҫ укҫипе те предприяти вӑхӑтра татӑлса пыраймасть.
Ятлӑ-сумлӑ хапрӑкӑн акцийӗн 49 проценчӗ Чӑваш Енӗн харпӑрлӑхӗнче пулнине кура ӑна республика сутса яма йышӑннине те Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Аукцион ҫурла уйӑхен 26-мӗшӗнче иртмеллеччӗ. Анчах туянас кӑмӑллисем тупӑнманнине кура акцие сутма май килмен.
Шупашкар районӗнчи «Чӑваш бройлерӗ» чӑх-чӗп хапрӑкӗн экс-директорӗ тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Директорта темиҫе уйӑх каялла ларнӑ Дмитрий Масликов тӗлӗшпе Шупашкар районӗнчи суд приставӗсем кредитор парӑмне татассинчен пӑрӑннишӗн пуҫиле ӗҫ пуҫарма йышӑннӑ. Д. Масликов ӗҫрен хӑйӗн кӑмӑлӗпе авӑн уйӑхӗн 2-мӗшӗнче пӑрахса кайнӑ. Тилхепене ҫав кун Игорь Мяснянкин текен ҫынна тыттарнӑ.
Предприятин мӗнпур парӑмӗ 28 миллион тенке ҫитсе кайнӑ. Ӗҫ укҫипе те предприяти вӑхӑтра татӑлса пыраймасть.
Ятлӑ-сумлӑ хапрӑкӑн акцийӗн 49 проценчӗ Чӑваш Енӗн харпӑрлӑхӗнче пулнине кура ӑна республика сутса яма йышӑннине те Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Аукцион ҫурла уйӑхен 26-мӗшӗнче иртмеллеччӗ. Анчах туянас кӑмӑллисем тупӑнманнине кура акцие сутма май килмен.
Польшӑран – улма-ҫырла, Укаринӑран - сӗт, сӗткен, соя, Молдовӑран консерв илсе килме чарӗҫ. Вӗсене тата ытти хӑш-пӗр ҫимӗҫе пирӗн лавккасенче сутма юрамасть. Ҫакна Роспотребнадзор тата ытти ведомство ӗҫченӗсем тӗрӗслесех тӑраҫҫӗ.
Тӗрӗслев ҫирӗп пулсан та Польшӑран илсе килнӗ панулми, Турцирен кӳрсе килнӗ иҫӗм ҫырли сутнине тупса палӑртаҫҫӗ. Вӗсене килограмӗ-килограмӗпе туртса илсе тӗп тӑваҫҫӗ.
Халӗ чылай лавккара Раҫҫейре ҫитӗнтернӗ панулми курма пулать. Вӗсене пирӗн пата Краснодартан кӳрсе килеҫҫӗ. Кӑҫал Чӑваш Енре те панулми йӑтӑнать кӑна. Кашни килте тенӗ пекех улмуҫҫисем ҫӗре ҫите усӑннӑ. Ниҫта чикме пӗлмеҫҫӗ вӗсене ҫынсем, ирӗксӗрех ҫырманалла турттараҫҫӗ. Раҫҫейӗн халӗ хӑйне хӑй тӑрантармалла. Апла пулсан мӗншӗн ӑнса пулна панулмине сая ямалла? Элӗкре ав тутлӑ повидло пӗҫереҫҫӗ, сутлӑха кӑлараҫҫӗ. Унта ҫынсенчен панулми пуҫтараҫҫӗ пулӗ-ха. Анчах кашниех конторӑна ҫитме пултараймасть. Нумаях пулмасть пахчаран ҫӗрме пуҫланӑ панулмине ҫырмана турттарнӑ чухне пуҫра шухӑш явӑнчӗ: мӗншӗн ял тӑрӑх ҫӳресе ӑна пуҫтармаҫҫӗ-ха?
Кӑҫал кӗрхисене пирӗн республикӑра 100 пин гектар акса хӑварма палӑртнӑ. Эрнекуна илсен, 91,1 пин гектарӗ валли ҫӗре сухаласа хатӗрленӗ те ӗнтӗ. Процентпа пӑхсан, ку вӑл 91,1 процент тенине пӗлтерет. Ӗҫ кӑтартӑвне ЧР Ял хуҫалӑх министерстви иртнӗ ҫулхипе те танлаштарса кӑтартнӑ: ҫулталӑк каялла планпа пӑхнин 82,5 процентне хатӗрленӗ пулнӑ.
Вырма хуҫалӑхсенче вӗҫленсе пырать. Маларах асӑннӑ министерство район администрацийӗсем пӗлтерни тӑрӑх хыпарланине ӗненсен, хуҫалӑхсемпе фермерсем тӗштырӑпа пӑрҫа йышши культурӑсене 98,4 процент ҫапса тӗшӗлеме ӗлкӗрнӗ. Кунта куккуруса кӗртмен. Хӑш-пӗр хуҫалӑхра ӑна симӗс апатлӑх кӑна мар, тӗшӗлеме те ӳстереҫҫӗ.
Тыр-пула Улатӑр, Патӑрьел, Йӗпреҫ, Канаш, Куславкка, Комсомольски, Сӗнтӗрвӑрри, Вӑрмар, Шӑмӑршӑ, Елчӗк районӗсенче вырса пӗтернӗ.
Чӑваш Енре Африка мурӗнчен сыхланмалли мероприятисен планне хатӗрлеҫҫӗ. Кун пирки ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗнче пӗлтереҫҫӗ.
Шупашкар хула администрацийӗнче тӗрлӗ служба ӗҫченӗсенчен тӑракан ятарлӑ оперативлӑ штаб йӗркеленӗ. Вӗсем ҫынсене мур пирки ӑнлантараҫҫӗ, халӗ «хӗрӳ лини» те ӗҫлет.
Кунсӑр пуҫне ветеринари тӗрӗслевне те ҫирӗплетнӗ. Шупашкарта чӗрӗ сысна сутма чарнӑ. Ҫавӑн пекех хулана 2-мӗш зонӑна лекнӗ районсенчен сысна ашӗ илсе килме чарнӑ. Анчах ку 3-мӗш тата 4-мӗш зонӑри сысна фермисене пырса тивмест.
Чӑваш Енре Африка мурне сарӑлма паман. Хӑрушӑ чире тӗп тунӑпа пӗрех.
Карантина хальлӗхе илмен. Улатӑр тата Пӑрачкав районӗсенче полицейскисем талӑкӗпех дежурствӑра тӑраҫҫӗ. Вӗсем урапасене чарса тӗрӗслеҫҫӗ, ветеринари службин ӗҫченӗсем ятарлӑ хутӑшпа дезинфекцилеҫҫӗ.
Асӑннӑ района кӗрекен, унтан тухакан урапасене малашне те тӗрӗслӗҫ. Нумаях пулмасть ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев Чуварлей ялӗ ҫывӑхӗнче канашлу ирттернӗ. Михаил Васильевича Африка мурне сарӑлма чарни пирки пӗлтернӗ.
Ятарлӑ комиссисем халӑхран сысна пуҫтарса пӗтернӗ. Икӗ районта 3000 ытла сыснана тӗп тунӑ. Вӗсене компенсаци тӳлемешкӗн хыснаран 23 миллион тенкӗ уйӑрнӑ.
Сергей Артамонов министр ку лару-тӑру сысна ашӗн хакне витӗм кӳмелле марри пирки каланӑ. Монополипе кӗрешекен служба лавккасене тӗрӗслеме пуҫланӑ. Сысна ашӗ 6-9 процент хакланнӑ-мӗн.
Карантин зонинчен инфекциллӗ какая илсе тухакансем пур-ха. Анчах вӗсене постра тытса чараҫҫӗ. Халӗ Африка мурне тупнӑ ялсене дезинфекци тӑвас ӗҫ малалла пырать.
Шупашкар районӗнче вырнаҫнӑ «Юрма» агрохолдинг ӗҫ саккунне пӑснӑ.
Асӑннӑ район прокуратури предприятире ҫурла уйӑхӗн пуҫламӑшӗ тӗлне ҫу уйӑхӗшӗн те ӗҫ укҫи тӳлесе тытманнине палӑртнӑ. Парӑмӗ 62 ҫын умӗнче тӑрса юлнӑ. Вӗсене пурӗ 420 пин тенкӗ ытла тӳлемелле пулнӑ.
Тӗрӗслев ытти кӑлтӑка та ҫиеле кӑларнӑ. Хапрӑкра тӑрӑшнисенчен пӗри ҫӗртме уйӑхӗн 29-мӗшӗнче ӗҫрен кайнӑ. Ун пек чухне шалӑва ҫав кунах парса татмалла. Хӗрарӑм вара укҫана тепӗр кун кӑна илейнӗ. Ӗҫрен пӑрахнӑ тепӗр хӗрарӑма та ҫавӑн пекех кӗттернӗ. Предприятире грузчикра тӑрӑшакана ҫу уйӑхӗнче каннӑ отпуск укҫине утӑ тата ҫурла уйӑхӗсенче икӗ пая уйӑрса тӳленӗ. Ҫав вӑхӑтрах канма кайиччен виҫӗ кунтан маларах куҫарса памалла тесе пӗлтерет Шупашкар район прокурорӗ Зелфинас Карама.
Саккуна пӑхӑнманшӑн предприятин тӗп директорне 5 пин тенкӗлӗх штрафланӑ, агрохолдинга хӑйне — 40 пин тенкӗлӗх.
Ҫурла уйӑхӗн 26-мӗшӗнче Вӑрнар районӗнчи Хурапыр Юнтапа ялӗнче 60 тонна утӑ ҫунса кӗлленнӗ.
Утӑ пӑру ферминчен инҫех мар выртнӑ. Телее, пушарнӑйсем ҫулӑма вите ҫине куҫма паман. МЧСӑн Чӑван Енри тӗп управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, 180 рулон утӑ электролини айӗнче выртнӑ.
Пушар шӑпах электричество пралукне пула тухма пултарнӑ. Халӗ специалистсем ҫулӑм мӗншӗн алхаснине тӗпчеҫҫӗ.
+27.3 °C